Torbiel pęcherzykowata jajnika jest dość pospolitą chorobą żeńskiego układu rozrodczego. Jej źródłem jest wytworzenie się zbiornika z cieczą w okolicy jednego lub rzadziej obu jajników. To schorzenie rzadko ma charakter złośliwy a wcześnie wykryte i odpowiednio leczone rzadko powoduje powikłania. W skład najczęściej występujących rodzajów torbieli wchodzą:
- proste (wypełnione płynem surowiczym)
- endometrialne
- dermoidalne (skórzaste)
Aby mieć pewność co do diagnozy, po zaobserwowaniu objawów typowych dla tej dolegliwości lekarz najczęściej zleca diagnostykę obrazową, czyli w tym przypadku USG przezpochwowe.
Co powoduje powstawanie torbieli?
Z powodu tej choroby dużo częściej cierpią kobiety w wieku rozrodczym, lecz nie wyklucza się też przypadków zachorowań w późniejszym czasie. Torbiel powstająca w organizmie starszej osoby, nawet gdy początkowo ma małą i niegroźną formę, niesie za sobą większe ryzyko przekształcenia się w nowotwór (rak jajnika). Przy zaobserwowaniu objawów mogących świadczyć o potencjalnym nadejściu choroby należy niezwłocznie zgłosić się do ginekologa.
Nie można odziedziczyć skłonności do wytwarzania torbieli pęcherzykowatej jajnika, lecz predyspozycje do zaburzeń gospodarki hormonalnej mogą zostać zapisane w genach, a to stwarza warunki do zapadnięcia na chorobę układu rozrodczego, na przykład pojawienia się torbieli.
Umiejscowienie powstania torbieli nie jest regularne, lecz z badań wynika, że najczęściej występuje we wnętrzu jajnika. W przypadku narośli zewnętrznej mamy do czynienia z postacią egzofityczną. Torbiele mogą występować pojedynczo lub mnogo, a także zajmować jeden lub oba jajniki. W tym drugim przypadku wzrasta ryzyko bezpłodności, szczególnie gdy tworów jest wiele, ponieważ wówczas gospodarka hormonalna chorej jest wyjątkowo silnie zaburzona.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie co konkretnie powoduje powstawanie torbieli pęcherzykowej. Lekarze przypuszczają, że wpływ na jej rozwój ma przede wszystkim zaburzona gospodarka hormonalna, a ponadto wczesny wiek pierwszej miesiączki (poniżej jedenastego roku życia), stres, nieregularna miesiączka oraz wysoki poziom tkanki tłuszczowej.
Torbiel czynnościowa
Ten typ torbieli nazywany jest czynnościowym, ponieważ bierze udział w funkcjonowaniu jajnika. Jednym z etapów prawidłowego dojrzewania komórki jajowej jest powstanie tak zwanego pęcherzyka Graafa. W kolejnym stadium (przy prawidłowym przebiegu) pęcherzyk pęka, a dojrzała już komórka jajowa, wychwycona przez strzępki jajowodu dostaje się do jego wnętrza. Czasem jednak, za sprawą nieprawidłowej pracy hormonów, wspomniany pęcherzyk nie pęka i pęcznieje kumulując ciecz, co w wyniku skutkuje powstaniem torbieli.
Zespół policystycznych jajników
Innymi słowy wielotorbielowość narządu. Do tego typu zjawiska chorobowego dochodzi w momencie, gdy torbiel czynnościowa powstaje wielokrotnie w kolejnych cyklach menstruacyjnych, co powoduje zbieranie się wielu torbieli na jajniku.
Torbiel krwotoczna
Ten rodzaj torbieli oznacza przypadek, w którym następuje wylew krwi do wcześniej pękniętego pęcherzyka Graafa, który zazwyczaj zostaje usunięty samoistnie w kolejnych cyklach miesiączkowych.
Czym objawia się torbiel pęcherzykowata jajnika?
W pierwszych stadiach rozwoju torbieli, gdy ta jest jeszcze niewielkich rozmiarów, przebieg choroby jest bezobjawowy. Jeśli uda się rozpoznać schorzenie na tym etapie, to najczęściej dochodzi do tego przypadkiem, na przykład podczas rutynowego badania ginekologicznego. Niestety torbiele z czasem zwiększają swoje rozmiary, co może powodować uciskanie sąsiednich organów i samych jajników, a wtedy mamy do czynienia z objawami takimi jak:
- ból zajętego przez chorobę jajnika
- uczucie parcia na pęcherz moczowy
- silnie zaburzony cykl miesiączkowy (niekiedy dochodzi do krwawień międzymiesiączkowych)
- ból podbrzusza (uczucie ciągnięcia)
- objawy zapalenia otrzewnej (w przypadku pęknięcia torbieli)
Torbiel pęcherzykowata jajnika – diagnostyka choroby
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne kobietom po trzydziestym piątym roku życia zaleca wykonanie rutynowego badania USG transwaginalnego dla szeroko pojętej profilaktyki. Już sama wysoce rozpowszechniona antykoncepcja hormonalna może być przyczyną pojawienia się torbieli, a wystarczająco wcześnie zdiagnozowana nie jest uciążliwa w leczeniu. Badanie USG przeprowadza się też w celu dokładnego określenia rodzaju i umiejscowienia narośli, co zdecydowanie usprawnia leczenie. W przypadku torbieli czynnościowej obraz ultrasonograficzny pozwala ocenić skuteczność prowadzonej terapii.
Dodatkowo zaleca się wykonanie testu ciążowego, jeśli istnieje prawdopodobieństwo ciąży, oraz przeprowadzenie badań wykazujących poziom hormonów, co również pozwala wyciągnąć wnioski dotyczące zachorowania.
Torbiel pęcherzykowata jajnika – leczenie
W przypadku wczesnych stadiów choroby w procesie leczenia najczęściej stosuje się odpowiednią terapię hormonalną. Często zalecając pacjentce stosowanie odpowiedniego dla niej środka antykoncepcyjnego. Ten powoduje uregulowanie cyklu miesiączkowego. Z upływem czasu często przynosi oczekiwane efekty w postaci zaniku torbieli i zaprzestania ich powstawania. Czasem, gdy cysta jest dużych rozmiarów lub narośli jest wiele, należy poddać się zabiegowi chirurgicznemu mającemu na celu ich usunięcie, niekiedy wraz z zajętym przezeń narządem.
