Torbiele Nabotha to małe, owalne cysty zlokalizowane na szyjce macicy. Po raz pierwszy zostały opisane w XVII wieku, przez francuskiego chirurga Desnouesa. Wysunął on teorię, że torbiele zawierają substancje niezbędne do zapłodnienia. Jego teorię rozwinął kilka lat później niemiecki anatom Naboth, według którego w torbielach miały kryć się komórki jajowe. Dzisiaj wiemy, że obie teorie są z gruntu błędne, jednak na pamiątkę, tej niezwykłej teorii torbiele szyjki macicy nazwano nazwiskiem Nabotha.
Torbiele Nabotha, przyczyny i czynniki ryzyka
Torbiele Nabotha, są to łagodne zmiany zlokalizowane na szyjce macicy, mające postać kulistych, pojedynczych lub mnogich pęcherzyków, wypełnionych treścią. Treść ta może być śluzowa lub ropna, jeżeli towarzyszy im stan zapalny. Torbiele Nabotha są zmianami niewielkimi, nie przekraczającymi kilku milimetrów.
Przyczyną powstawania torbieli Nabotha jest zaczopowanie gruczołów śluzowych szyjki macicy. Najczęściej ma to miejsce w trakcie leczenia lub gojenia się nadżerki szyjki macicy. Torbiele pojawiają się samoistnie, w momencie gojenia się nadżerki, kiedy nabłonek wielowarstwowy zastępowany jest nabłonkiem walcowatym. Zatyka on gruczoły, zamykając drogę śluzowi, który nie mając ujścia, gromadzi się tworząc cystę.
Torbiele Nabotha najczęściej pojawiają się u kobiet w wieku rozrodczym, zwłaszcza u wieloródek. Wyjątkowo pojawiają się u młodych dziewcząt oraz u kobiet w okresie menopauzy.
Torbiele Nabotha, objawy i diagnostyka
Torbiele Nabotha są zmianami małymi i łagodnymi, które nie powodują wyraźnych dolegliwości, ani charakterystycznych objawów. Dlatego najczęściej wykrywane są przypadkowo, podczas rutynowego badania ginekologicznego, z użyciem wziernika.
Zdarza się, że pojedyncze torbiele znajdowane są podczas badania kolposkopowego, wykonywanego z innego powodu. Duże zmiany wyczuwalne są palpacyjnie. W przypadku stwierdzenia torbieli Nabotha wykonuje się badanie ginekologiczne oraz pobiera materiał z okolicy zmiany, do badania cytologicznego.
Leczenie torbieli Nabotha
Na temat leczenia torbieli Nabotha, zdania są podzielone. Cześć lekarzy jest zdania, że nie należy poświęcać im żadnej uwagi, gdyż nie stanowią zagrożenia i na ogół znikają. Inni są zdania, że należy je usuwać.
Torbiele te są zmianami, które pojawiają się nagle i równie nagle znikają. Niestety mają tendencję do nawrotów. Ze względu na ich łagodny i bezobjawowy charakter najczęściej pozostaje się przy ich obserwacji. Jedynym działaniem w ramach profilaktyki jest pobieranie materiału z okolicy zmiany, do badania cytologicznego.
Niekiedy, szczególnie przy dużych zmianach lekarz, może zdecydować o usunięciu zmiany. Wówczas torbiel nakłuwa się, usuwa jej zawartość, a opróżnione zmiany zamraża ciekłym azotem (krioterapia), wypala za pomocą lasera (laseroterapia) lub prądu (elektrokoagulacja), a płyn pobrany z torbieli wysyła się do badania bakteriologicznego. Zabieg najczęściej jest bezbolesny i możliwy do wykonania w warunkach ambulatoryjnych. Najlepiej przeprowadzać go tuż po zakończonej miesiączce.
Jedną z metod usuwania torbieli Nabotha jest krioterapia. Jest to metoda tania, nieskomplikowana i dobrze tolerowana przez pacjentki. Zabieg jest krótki, zwykle kilku, kilkunastominutowy i niemal bezbolesny. Niekiedy podczas pierwszego zabiegu mogą pojawić się niewielkie dolegliwości bólowe, zwłaszcza u wrażliwszych pacjentek. Do przeprowadzenia zabiegu wykorzystuje się ciekły azot, a drobne blizny powstałe w miejscu wykonywania zabiegu nie mają wpływu na przyszłą rozrodczość kobiety.
Torbiel Nabotha – po zabiegu
Po zabiegu mogą wystąpić wodniste upławy, będące efektem gojenia. Znikają one samoistnie po około dwóch tygodniach. Przez około 4 do 6 tygodni po zabiegu, pacjentka powinna unikać kontaktów seksualnych oraz zrezygnować z kąpieli w wannie, basenie czy w morzu. Szczególne znaczenie ma zachowanie odpowiedniej higieny osobistej. Kontrola po zabiegu ma miejsce najczęściej po dwóch miesiącach od zabiegu.
Lasery, a szczególnie laser CO2 ma coraz szersze zastosowanie w ginekologii. Dzięki zastosowaniu lasera ablacyjnego można niemal bezboleśnie usuwać torbiele, z dużą większą skutecznością, niż w przypadku zamrażania. Zabieg zajmuje zaledwie kilka minut i wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym.
Najpopularniejszą metodą pozbywania się torbieli Nabotha jest elektrokoagulacja, która niszczy zmiany wykorzystując przepływ prądu o najmniejszym skutecznym napięciu. Odczucia z zabiegu nie należą do najprzyjemniejszych. Podczas zabiegu stosuje się jedynie znieczulenie miejscowe, na szyjkę macicy. Gojenie po elektrokoagulacji jest raczej długotrwałe i towarzyszy mu zazwyczaj duża ilość upławów o nieprzyjemnej woni.
Zalecenia po zabiegach laserem oraz elektrokoagulacji są takie same, jak po zabiegu zamrażania. Jednak żadna metoda nie daje gwarancji, że torbiele nie powrócą.
Torbiele Nabotha nie dają żadnych objawów, nie bolą, ani nie wywołują krwawień. Dlatego w przypadku wystąpienia powyższych objawów, trzeba skonsultować się z lekarzem ginekologiem, ponieważ mogą one być przyczyną innych, bardziej poważnych schorzeń.
