Upławy to nadmierna w stosunku do normalnej, wydzielina z dróg rodnych kobiety będąca najczęściej objawem różnych chorób toczących się w układzie rozrodczym. Naturalnym zjawiskiem jest wydzielina z pochwy o przejrzystym wyglądzie i mlecznej barwie. Ilość tej wydzieliny może się zmieniać w ciągu cyklu miesięcznego.
Zwiększona ilość wydzieliny pojawia się w połowie cyklu, tuż przed owulacją i w jej trakcie, także w okresie podniecenia seksualnego czy też u kobiet w ciąży. Jest ona wtedy wynikiem naturalnych procesów fizjologicznych i nie powinna budzić żadnego niepokoju. Problem pojawia się wtedy, gdy zwiększona ilość wydzieliny ma inną konsystencję, barwę, najczęściej przykry zapach a czasami nawet domieszkę krwi. Tak właśnie wyglądają upławy, których przyczyna powinna być skonsultowana z lekarzem..
Upławy – przyczyny
Upławy mogą być spowodowane drażnieniem mechanicznym pochwy przez spirale wewnątrzmaciczne lub tampony wykorzystywane w czasie menstruacji. Drażnienie mechaniczne wyraźnie zwiększa ilość wydzieliny, ale nie powoduje zmian w jej wyglądzie czy zapachu. Podobne działanie mogą mieć substancje chemiczne zawarte w środkach wykorzystywanych do higieny intymnej, preparatach plemnikobójczych czy prezerwatywach.
W przypadku alergii na te substancje, zwłaszcza zapachowe, pojawiają się upławy, a często także objawy dodatkowe. Najczęstszą przyczyną bezpośrednią są infekcje bakteryjne, grzybicze lub innymi pasożytami. Infekcjom sprzyjają osłabienie układu odpornościowego, antybiotykoterapia, antykoncepcja, liczni partnerzy seksualni czy też brak higieny miejsc intymnych. Infekcje bakteryjne zwiększają 10- 100 krotnie ilość bakterii beztlenowych takich gatunków jak: Mycoplasma czy Gardnerella. Infekcje grzybicze dotyczą głównie drożdżaków z rodzaju Candida na przykład albicans czy tropicalis. Inne infekcje obejmują zarażenie rzęsistkiem pochwowym, czy chlamydiami.
Upławy – objawy
W przypadku drażnienia ścian pochwy przez czynniki mechaniczne np tampony zwiększa się jedynie ilość wydzieliny, natomiast jej wygląd i zapach pozostaje zbliżony do naturalnego. Podobnie jest w przypadku alergii na składniki chemiczne zawarte w środkach do higieny intymnej, zapachowych wkładkach, czy lateks w prezerwatywach. Dodatkowym objawem alergii może być obrzęk, swędzenie i zaczerwienienie okolic intymnych.
Objawem infekcji poza zwiększeniem ilości wydzieliny, czyli upławami, jest zmiana ich wyglądu i zapachu. Gęsta, biała, lub o innej barwie, serowata wydzielina, połączona ze swędzeniem i pieczeniem wskazuje na infekcję grzybiczą. Czasami taka infekcja związana z innym gatunkiem grzyba daje upławy bardzo obfite, ale wodniste, z reguły bezzapachowe. Obecność bakterii beztlenowych powoduje wytwarzanie upławów białych z odcieniem szarości o charakterystycznym wyraźnie rozpoznawanym, rybim zapachu.
Z reguły w takich infekcjach obserwuje się zaczerwienienie, a nawet obrzęk zewnętrznych narządów płciowych. Zakażenie rzęsistkiem pochwowym daje upławy o barwie od żółtej przez zieloną do brunatnej i cuchnącym wyraźnie gnilnym zapachu. W przypadku chlamydiozy upławy są śluzowate i ropne, pojawia się pieczenie przy oddawaniu moczu, oraz dodatkowe plamienia pomiędzy menstruacją.
Upławy – diagnostyka
W przypadku jakichkolwiek zmian w ilości i wyglądzie wydzieliny z dróg rodnych należy się skonsultować z lekarzem ginekologiem, który postawi właściwą diagnozę i pomoże w dalszym postępowaniu. Jeżeli przyczyną upławów są czynniki mechaniczne lub uczulenie na związek chemiczny wystarczy jedynie wyeliminować przyczynę, czyli na przykład nie korzystać ze środków zapachowych do higieny intymnej lub preparatów plemnikobójczych.
Diagnostyka zawsze zaczyna się od wywiadu i badania ginekologicznego w czasie którego lekarz może określić pH pochwy i na jego podstawie wyciągać wnioski. Precyzyjna diagnoza wymaga badań mikrobiologicznych wymazu pobranego z wydzieliny i ścian pochwy. Na podstawie analizy mikroskopowej określa się precyzyjnie gatunek chorobotwórczy.
Upławy – leczenie
Leczenie upławów ma charakter przyczynowy, dlatego musi być poprzedzone precyzyjną diagnostyką. W każdym przypadku należy wyeliminować przyczynę upławów i innych objawów dodatkowych. Stosowanie środków leczniczych jest niezbędne przy infekcjach bakteryjnych, grzybiczych i pierwotniakowych. W zależności od przyczyny infekcji stosuje się leki przeciwbakteryjne czy przeciwgrzybicze w postaci doustnej lub dopochwowej, a czasami obydwie formy podawane są łącznie.
W leczeniu rzęsistkowicy wykorzystuje się leki zawierające metronidazol lub tynidazol podawane doustnie, oraz maści z klotrimazolem do stosowania zewnętrznego. We wszystkich terapiach zaleca się stosowanie przez dłuższy czas probiotyków z bakteriami kwasu mlekowego aby przywrócić normalną florę pochwy. Ważna jest też szczególna dbałość o higienę intymną w czasie leczenia.
Upławy – profilaktyka
Aby zminimalizować ryzyko infekcji i jej przykrych następstw w postaci upławów należy zadbać o przewiewną bawełnianą bieliznę i wykorzystywanie bezzapachowych, obojętnych w odczynie, płynów do higieny intymnej, a nawet szarego mydła. Częste zmiany tamponów, podpasek czy wkładek zmniejszają ryzyko infekcji. Bardzo istotna jest wstrzemięźliwość seksualna i używanie prezerwatyw w kontaktach z wieloma partnerami. Do zachowań profilaktycznych należy też korzystanie z probiotyków z laseczkami kwasu mlekowego,w okresie osłabionej odporności i antybiotykoterapii.
