Sasanka wiosenna (Å‚ac. Anemone vernalis L.) to roÅ›lina należąca do rodziny jaskrowatych. Jest roÅ›linÄ… wieloletniÄ…, wystÄ™pujÄ…cÄ… w stanie dzikim w praktycznie caÅ‚ej Å›rodkowej Europie (od północnej Hiszpanii, aż po FinlandiÄ™, RosjÄ™ czy BuÅ‚gariÄ™). W Polsce najwiÄ™ksze skupisko jej naturalnego wystÄ™powania przypada na Bory Tucholskie. W pozostaÅ‚ych rejonach wystÄ™puje dość rzadko. W górach wystÄ™puje jedynie na terenie Tatr – miÄ™dzy innymi w okolicach Wrot ChaÅ‚ubiÅ„skiego, na północno-wschodniej Å›cianie Skrajnej Turni czy w rejonach grzbietu nad ÅšwistówkÄ… WaksmundzkÄ….
W Polsce sasanka wiosenna należy do gatunków objętych ścisłą ochroną. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski z 2016 roku posiada kategorię EN, czyli jest tak zwaną rośliną zagrożoną.
Sasanka wiosenna jest roÅ›linÄ… dość maÅ‚Ä… – osiÄ…ga przeciÄ™tnÄ… wysokość okoÅ‚o 5-15 cm, po przekwitniÄ™ciu znacznie siÄ™ wydÅ‚uża. Jest silnie zakorzeniona w glebie – posiada rozgaÅ‚Ä™zione kÅ‚Ä…cze z którego wyrasta każdorazowo nawet kilka Å‚odyg. LiÅ›cie roÅ›liny sÄ… silnie owÅ‚osione, a zazwyczaj na najwiÄ™kszej Å‚odydze znajduje siÄ™ jeden duży kwiat, zwieszajÄ…cy siÄ™ w dół o fioletowej barwie (rzadziej niebieskiej oraz biaÅ‚ej).
Sasanka wiosenna jest rośliną owadopylną, zaliczaną do bylin i hemikryptofiów. Jej okres kwitnienia przypada od marca do czerwca, zazwyczaj wszystkie znajdujące się w pobliżu rośliny tego gatunku kwitną w tym samym czasie, tworząc duże i pięknie wyglądające skupiska. Roślina kwitnie przede wszystkim na glebach piaszczystych, o odczynie od umiarkowanie kwaśnego do obojętnego. Do swojego wzrostu preferuje miejsca dobrze osłonecznione, bez długiego czasu zacienienia.
Sasanka wiosenna – zastosowanie
Kliknij "Polub tę stronę", a będziesz na bieżąco z najnowszymi artykułami.
Sasanka wiosenna posiada zastosowanie przede wszystkim w zioÅ‚olecznictwie. W tym celu używa siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie suszonego ziela. Należy je zbierać w okresie kwitnienia i bardzo dokÅ‚adnie wysuszyć, najlepiej na Å›wieżym powietrzu – rozÅ‚ożone na pergaminie bÄ…dź papierze, w przewiewnym miejscu, bez narażania na bezpoÅ›rednie dziaÅ‚anie promieni sÅ‚onecznych. Suszenie sasanki wiosennej prowadzi do rozÅ‚ożenia trujÄ…cych substancji na obojÄ™tne dla organizmu czÅ‚owieka zwiÄ…zki, które sÄ… w peÅ‚ni bezpieczne podczas stosowania zewnÄ™trznego naparów czy nalewek z tej roÅ›liny.
Warto pamiętać, że świeże ziele sasanki wiosennej jest bardzo trujące i pod żadnym pozorem nie należy spożywać go na surowo, bez poddania obróbce suszenia, gdyż może to zakończyć się tragicznie. Sasanka wiosenna zawiera silnie działającą protoanemoninę, która wywołuje podrażnienie i przekrwienie błon śluzowych u skóry. Może także powodować poważne zatrucie wewnątrzustrojowe z objawami podrażnienia nerek i pozostałych narządów układu moczowo-płciowego, a także prowadzić do porażeń układu nerwowego, które objawia się między innymi drgawkami.
Podczas zbierania ziela sasanki wiosennej należy także chronić oczy – przede wszystkim należy unikać zatarcia oczu Å›wieżym sokiem roÅ›liny, powstaÅ‚ym podczas Å›cinania, ponieważ anemonol silnie podrażnia oczy i może być przyczynÄ… wielu problemów ze wzrokiem i dobrym widzeniem. Dlatego też dobrym sposobem na zabezpieczenie ciaÅ‚a podczas zbiorów jest zaÅ‚ożenie ochronnych rÄ™kawiczek.
Sasanka wiosenna – wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci lecznicze
Sasanka posiada szereg wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci leczniczych – przede wszystkim antybakteryjne oraz przeciwwirusowe. Stymuluje także ukÅ‚ad odpornoÅ›ciowy czÅ‚owieka. Posiada także wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci przeciwbólowe, wykrztuÅ›ne oraz przeciwskurczowe i napotne. Te wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci sprawiajÄ…, że roÅ›lina czÄ™sto jest wykorzystywana jako dodatek do preparatów leczÄ…cych przeziÄ™biania i towarzyszÄ…ce im objawy (przede wszystkim suchy kaszel), a także do niwelowania bólu różnego pochodzenia – miÄ™dzy innymi przy napiÄ™ciu przedmiesiÄ…czkowym i bolesnych menstruacjach, a także przy bólach gÅ‚owy i migrenach, bólach mięśni i nerwobólach.
Przeciwwskazaniem do stosowania sasanki wiosennej jest przede wszystkim uczulenie na rośliny jaskrowate, astma, zapalenie nerek i narządów układu moczowego, stan zapalnych przewodu pokarmowego, a także okres ciąży i karmienia piersią.
Oprócz stosowania w ziołolecznictwie sasanka jest uznawana za roślinę ozdobną (w Europie jest to jeden z najczęściej uprawianych gatunków sasanki). Świetnie prezentuje się w przydomowych ogródkach, skalniakach, a także jako roślina doniczkowa na balkonach i tarasach.
Sasanka wiosenna – sposoby wykorzystania
Z rośliny można przygotować domowymi sposobami wiele różnych naparów czy nalewek o szerokim spektrum zastosowania.
Napar z sasanki wiosennej do codziennego stosowania – przepis
1 łyżeczkę suszonego ziela sasanki wiosennej zalać 200 ml (filiżanka) wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez kilka minut. Napar można spożywać 3 razy dziennie po jednej filiżance.
Nalewka z wykorzystaniem suchego ziela sasanki – przepis
W przepisie wykorzystuje się proporcje: 1 część ziela na 5 części alkoholu o stężeniu 30/40% (najlepiej dobrej jakości wódka). Zalane ziele odstawiamy na okres 14 do 21 dni. Następnie filtrujemy, aby oddzielić płyn od pozostałości rośliny. W celach zdrowotnych nalewkę można spożywać 2-3 razy dziennie po pół łyżeczki.