Sadziec konopiasty (Eupatorium cannabinum L.) – roślina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae Dum.). Można go spotkać w prawie całej Europie, Algierii, Maroku oraz w sporej części Azji. Jest polskim gatunkiem rodzimym. Inną jego nazwą jest sadziec konopnica, a regionalnie można spotkać takie nazwy jak majeranek konopiasty, upatrunek konopny czy majeranek wodny. Najczęściej rośnie na wilgotnych łąkach, nad brzegami wód, na obrzeżach wilgotnych lasów oraz w zrębach, zaroślach i przy rowach.
Sadziec konopiasty – właściwości lecznicze
Sadziec konopiasty jest szczególnie używany w ziołolecznictwie szwajcarskim. Jego korzeń jest bogaty w olejki eteryczne, supininę, euparynę, polisacharydy i flawonoidy. Roślinę stosuje się go do leczenia wątroby, śledziony, nerek, wrzodów i pęcherzyka żółciowego. Ma właściwości żółciotwórcze, żółciopędne, rozwalniające i immunostymulujące. Działa rozkurczowo na drogi żółciowe i reguluje wypróżnienia (zapobiega zaparciom).
Po przedawkowaniu powoduje wymioty i biegunkę. Ziele jest używane do leczenia gorączki, kataru, grypy i przeziębienia, ale również zapalenia gardła i oskrzeli. Pomaga przy zapaleniu pęcherza moczowego, macicy i jajników. Polecany w chorobach reumatycznych i kobiecych, przeciwdziała zapaleniom stawów i artretyzmowi. Jest używany w profilaktyce i leczeniu kamicy żółciowej, działa ochronnie na miąższ wątroby i leczy przerost prostaty.
Napar z sadźca konopiastego jest stosowany zewnętrznie do okładów siniaków, obrzęków i wyprysków lub wysypek. Składniki zawarte w tej roślinie (laktony seskwiterpenowe) niszczą komórki rakowe. Działa przeciwwirusowo, przeciwzapalnie i napotnie. Przetwory z sadźca konopiastego nie mogą być podawane kobietom ciężarnym i karmiącym, gdyż zawierają substancje embriotoksyczne, cytotoksyczne i teratogenne.
Sadziec konopiasty – zastosowanie
Sadziec konopiasty to bylina osiągająca nawet 170 cm. Jest hemikryptofitem. Ma prostą, bruzdowaną łodygę, która jest wzniesiona i krótko owłosiona na górze. Liście rosną naprzeciwlegle, są dłoniasto trójdzielne o długości nawet 15 cm i szerokości do 4 cm. Są miejscami lancetowate, nieregularnie zaostrzone i ząbkowane. Górne liście są czasami siedzące, dolne są krótkoogonkowe.
Drobne kwiaty są obupłciowe i cylindryczne, zabrane w koszyczki złożone z 3-7 kwiatów. Tworzą baldachogrona. Listki okrywy koszyczka są ułożone w dwa lub trzy szeregi, ustawione dachówkowato i błoniasto owłosione. Są delikatnie orzęsione. Kwiaty mają słupek z podługowatą zalążnią i głęboko rozwidloną szyjkę. Płatki są brudnoróżowe lub białe. Owoce sadźca konopiastego to czerwonobrunatne niełupki o szerokości od 0,5 do 1 mm i długości do 3 mm. Nasiona tej rośliny są rozsiewane przez wiatr.
Sadziec konopiasty – sposób użycia
Sadziec konopiasty – nalewka:
Świeże lub ususzone ziele sadźca konopiastego należy zalać wódką w stosunku 1:5. Nalewka ma intensywniejsze działanie, gdy do jej zrobienia użyty jest świeży surowiec.
Sadziec konopiasty – herbatka:
Należy odmierzyć po 20 g ziela sadźca, tymianku, tasznika, rumianku, przywrotnika oraz krwawnika. Całość należy dokładnie wymieszać. Jedną łyżeczkę gotowej mieszanki należy zalać szklanką wrzątku. Herbatkę można pić trzy razy dziennie po jednej filiżance. Jest polecana szczególnie osobom cierpiącym na zapalenie przydatków (adnexitis).
Sadziec konopiasty – krople szwajcarskie:
Należy zmieszać ze sobą po 10 ml nalewek ze świeżego sadźca konopiastego, świeżego ziela tymianku, świeżego ziela jeżówki, świeżego ziela przywrotnika i świeżego ziela rumianku. Aby wyleczyć zapalenie przydatków, należy spożywać trzy razy dziennie przed jedzeniem po dziesięć kropli.
Sadziec konopiasty – napar:
W szklance wrzątku zaparzać 2 g ziela sadźca konopiastego. Gotowy napar pić trzy razy dziennie.
Sadziec konopiasty – macerat:
Świeże ziele należy wytrawiać przez osiem godzin w wodzie w stosunku 1:1. Gotowy macerat można zamrozić w kostki (po około 5 ml) i spożywać trzy razy dziennie lub zakonserwować alkoholem o stężeniu 40% w stosunku 1:1 i pić trzy razy dziennie po 10 ml.
Sadziec konopiasty – odwar:
Od pięciu do dziesięciu gramów surowca (przeważnie sześć gramów) należy gotować w 1-2 szklankach wody przez 20 minut. Gotowy odwar pić w ciągu dnia.
Sadziec konopiasty – uprawa:
Sadziec konopiasty ze względu na małe wymagania i ciekawy wygląd jest coraz częściej używany w ogrodach jako roślina ozdobna. Rozróżnia się dwa podgatunki: ciemnoczerwona odmiana „Purple blush” i różowa odmiana „Flore Pleno”. Sadziec jest odporny na mróz, rośnie na żyznych, przepuszczalnych i bogatych w składniki mineralne glebach. Wymaga słonecznego lub półcienistego stanowiska.
Kwitnie od lipca do września. Można go rozmnażać latem z sadzonek, wiosną przez wysiew lub jesienią przez podział. Po przekwitnięciu należy obciąć kwiatostany, a pod koniec zimy należy ściąć pędy przy samej ziemi. Roślina przyciąga trzmiele, pszczoły i motyle, jest wysoce miododajna (wydajność miodowa to 160 kg/ha), jednak nektar ma bardzo niską zawartość cukru. Sadziec konopiasty nie ma przypisanych charakterystycznych szkodników ani chorób.
