Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), nazywany często również czarcim zielem bądź pietra zielem, jest rośliną, którą kiedyś uznawano za niemal magiczną. W niektórych regionach Polski sprzedawano ją na targowiskach i aptekach, często wykorzystywano ją do usuwania uroków rzuconych przez wrogo nastawionych ludzi. Dzisiaj ostrożeń warzywny jest stosowany w fitoterapii, przede wszystkim jako środek moczopędny i przeciwzapalny. Jakie jeszcze właściwości skrywa to zioło?
Ostrożeń warzywny – właściwości lecznicze
Ostrożeń warzywny cechują głównie właściwości odtruwające, żółciopędne oraz żółciotwórcze. Ze względu na zawartość flawonoidów i kwasów fenolowych, doskonale chroni wątrobę przed jej stłuszczeniem i marskością. Często roślinę wykorzystuje się w leczeniu kamicy żółciowej, niektórzy pacjenci stosują ją w tym celu nawet profilaktycznie. Poza tym poprawia ona funkcjonowanie wątroby po przeprowadzonym zabieg usunięcia pęcherzyka żółciowego. Jej zażywanie sprawia, że ilość żółci cofającej się do żołądka jest mniejsza, łagodniejsze stają się też stany zapalne narządów układu pokarmowego związane z tym zjawiskiem.
Już od dłuższego czasu ziele to stosuje się także przy przeroście gruczołu krokowego. Zmniejsza stan zapalny, a dodatkowa zawartość fenolokwasów oraz laktonów sprawia, że ostrożeń wykazuje również cenne właściwości antynowotworowe. Ostrożeń zawiera także lignany – przeprowadzono badania, które pokazały, że substancje te mogą zapobiegać rozwojowi raka piersi oraz prostaty. Ponadto potrafią one aktywować receptory estrogenów w ludzkim organizmie. Oznacza to, że roślinę można wykorzystywać też w estrogenozależnych chorobach dotykających naczynia krwionośne.
Ponadto roślina łagodzi stany zapalne skóry i świąd. Znajduje zastosowanie przy trądziku, alergiach oraz różnego rodzaju uszkodzeniach skóry, ponieważ sprawdza się jako środek eliminujący podrażnienia. Udowodniono, że powstrzymuje nawet wypadanie włosów, działa przeciwłupieżowo, dodatkowo przyspiesza odrastanie nowych włosów.
Ostrożeń warzywny – zastosowanie
Ostrożeń jest byliną, która osiąga wysokość od 40 cm do nawet 120 cm. Swoją potoczną nazwę zawdzięcza kształtowi swojego korzenia – wygląda tak, jakby był on nadgryziony. Jadalne są w jej przypadku zarówno kłącza, jak i młode rośliny, stąd drugi człon jej nazwy, a więc warzywny. W wielu krajach, takich jak np. Japonia, ostrożeń jest hodowany jako warzywo, głównie ze względu na dużą zawartość wapnia, potasu, magnezu i białka, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Ostrożeń warzywny cechują rozgałęzione łodygi. Na nich umieszczone są duże, kolczasto-ząbkowane liście. Liście rosną na całej długości łodygi i sięgają aż do kwiatostanu – te znajdujące się w wyższych partiach rośliny są mniejsze. Opisywana bylina kwitnie w okresie od lipca do września.
Za surowiec leczniczy ostrożenia uznaje się ziele. Jego pędy są zbierane na początku kwitnienia. Liście, razem z koszyczkami i małymi listkami wokół nich należy suszyć w cieniu, w miejscu przewiewnym (najlepiej w dostosowanej do tego suszarni). Temperatura w takim pomieszczeniu nie powinna przekraczać 30 st. C.
Zioło można spotkać praktycznie w całej Europie (poza terenami otaczającymi Morze Śródziemne), a także Ameryce Północnej, Azji i Północnej Afryce. Lubi tereny podmokłe oraz torfowiska, dlatego najczęściej można je znaleźć m.in. na brzegach rowów i łąkach. Jego składniki aktywne to olejek eteryczny, kwasy fenolowe, garbniki, fitosterole, alkaloidy, pektolinaryna, luteoliny, flawonoid linaryna oraz laktony seskwiterpenowe.
Ostrożeń warzywny – sposób użycia
Napar z ostrożenia warzywnego
1 łyżkę stołową suszonego ziela należy zalać 1 szklanką wrzątku i gotować przez ok. 10-15 minut na małym ogniu. Zaleca się picie dwa razy dziennie tak przygotowanego naparu (po filiżance), najlepiej przed posiłkiem.
Napar wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi, wspomaga przemianę materii, pomaga usuwać z organizmu szkodliwe substancje. W medycynie ludowej ten środek stosowano nawet przy leczeniu przewlekłych chorób skóry i reumatyzmu. Mocny napar wykazuje działanie przeciwbiegunkowe, ściąga błony śluzowe i skórę.
Kąpiel z ostrożenia warzywnego
5 łyżek stołowych suszonego ziela należy zalać 2 szklankami wody i gotować na małym ogniu przez 10-15 minut. Następnie należy mieszankę przecedzić, wlać do wanny oraz dodać garść soli.
Taka kąpiel oczyszcza ciało ze złej energii. W celach leczniczych do wody nie trzeba dodawać soli. Woda powinna być ciepła, jednak nie za gorąca, a ciało przed wejściem do tak przygotowanej kąpieli trzeba najpierw obmyć z zanieczyszczeń. W wannie należy spędzić ok. 15, maksymalnie 20 minut.
Intrakt z ostrożenia warzywnego
Intrakt przyrządza się w stosunku 1:5 z gorącym winem lub do 50% w wódce. Należy rozdrobnić ziele i wrzucić do szklanego słoika (najlepiej o walcowatym kształcie). Kolejny krok to ułożenie ostrożenia w naczyniu i lekkie ubicie go tak, by puścił sok. Później należy dodać odpowiednią ilość alkoholu.
Intrakt można stosować codziennie przez miesiąc w ilości odpowiadającej małemu kieliszkowi.
