Alergia na jad owadów błonkoskrzydłych często stanowi poważne zagrożenie życia wielu osób. Unikanie tych owadów nie zawsze jest możliwe, zwłaszcza w miesiącach letnich. Całe szczęście, osoby zmagające się z tym problemem mogą skorzystać z odpowiedniej terapii, która im pomoże podnieść tolerancję na ten alergen.
Alergia na jad – owady błonkoskrzydłe
Najpopularniejsze w Polsce tego typu stworzenia, prowadzą aktywny tryb życia wiosną, latem i jesienią. Należą do nich osowate, czyli osy, szerszenie i klecanki, mniej agresywne – pszczołowate, czyli trzmiele i popularne pszczoły miodne, a także mrówkowa, czyli przeważnie gładyszek mrowiskowy, mrówka faraona, mrówka łąkowa, mrówka rudnica. W ich skład wchodzą białka o charakterze enzymów, czyli białek mających zdolność do rozkładania innych białek. To właśnie przede wszystkim te składniki powodują u osoby chorej reakcję alergiczną. Oczywiście składy jadu poszczególnych owadów różnią się między sobą, to jady osy i pszczoły niewiele się różnią.
Reakcja alergiczna
Dokładnie tak, jak ma to miejsce w przypadku reakcji na jakikolwiek alergen, np. odchodów roztoczy kurzu domowego, organizm produkuje przeciwciała przeciwko wybranym składnikom jadu. Największa liczba przeciwciał zgromadzona jest na powierzchni komórek efektorowych licznie zlokalizowanych w obrębie układu oddechowego, pokarmowego, sercu, naczyniach krwionośnych. Przeciwciała (IgE) syntezują się i skupiają. Wskutek odpowiednich reakcji chemicznych zostają uwalniane mediatory – substancja czynne. Jednym z nich jest histamina, czyli mediator stanu zapalnego. To właśnie ten hormon odpowiedzialny jest za wystąpienie reakcji alergicznych – obrzęków, bólu, duszności, a nawet wstrząsu anafilaktycznego.
Odczulanie – kiedy i dla kogo?
Warto wiedzieć, że zanim specjalista wyda decyzję o takiej terapii, chory musi przejść odpowiednie działania diagnostyczne, których wynik przesądzi o jej potrzebie. Przede wszystkim wykonuje się testy z krwi i testy skórne, w których bada się poziom przeciwciał IgE, by zbadać, czy reakcja na jad, jest faktycznie reakcją IgE-zależną. Wyniki testów są wskaźnikiem sugerującym stopień powodzenia takiej kuracji i ewentualne ryzyko, które może nieść ze sobą. Należy bowiem pamiętać, że jest swoisty rodzaj immunoterapii, który tak, jak użądlenie owada, może wywołać anafilaksję, która po każdym zabiegu zakończyć się może czynnościami lekarskimi mającymi na celu ratowanie życia pacjenta. Oczywiście pierwszeństwo w leczeniu zawsze mają osoby po przebytym wstrząsie anafilaktycznym, bojące się panicznie owadów, a także ci, którzy są szczególnie narażeni na ich obecność, czyli sadownicy i pszczelarze.
Na czym polega?
Alergia na jad wymaga leczenia polegającego na systematycznym podawaniu szczepionek zawierających jad owada w odpowiednich, nie zagrażających życiu, ilościach. Kiedyś (do 2009 roku) czas, który był potrzebny na zaaplikowanie choremu wymaganej dawki, wynosił około pół roku. Według prawideł nowoczesnego modelu tejże terapii stosuje się schemat ultra-rusch, pozwalający na osiągnięcie w ciągu dwustu dziesięciu minut podanie wymaganej dawki.
Co zrobić, gdy się nie kwalifikujemy?
Przede wszystkim należy w miarę możliwości unikać owadów. Nie pijmy na zewnątrz słodkich napojów, ponieważ w butelce zawsze można się spodziewać obecności osy lub pszczoły. Siatkoskrzydłe wyjątkowo lubią piwo, syropy ciastka oblane lukrem. Unikajmy picia i jedzenia tych artykułów spożywczych poza pomieszczeniami zamkniętymi. W żadnym wypadku nie powinniśmy też chodzić boso po trawniku.
Jaskrawe ubrania przyciągają wzrok owadów kojarząc im się z kwiatami lub wywołując u nich agresję – powinniśmy zatem unikać garderoby w kolorze pomarańczowym, żółtym, białym, czerwonym, różowym. Innym czynnikiem wabiącym owady są perfumy, zwłaszcza te o intensywnym zapachu kwiatowym, dlatego trzeba ich unikać. Oczywiście samodzielne usuwanie gniazd os lub szerszeni, które bytują pod na przykład pod dachówką naszego domu, będzie bardzo ryzykowne. W takiej sytuacji należy koniecznie zadzwonić po specjalistów, którzy się uporają z problemem.
Alergia na jad – gdy dojdzie do użądlenia
Alergia na jad to bardzo poważny problem, dlatego znajomość zasad pierwszej pomocy to podstawa bezpieczeństwa. Zawsze, gdy użądli nas owad, należy jak najszybciej pobyć się żądła, które sączy jad do tkanek. Można je podważyć paznokciem lub szpilką. Uważajmy na pęsety, gdyż za jej pomocą możemy wtłoczyć jad do ciała. Bezpośrednio po tej czynności, zażyjmy lek przeciwhistaminowy (powinniśmy poprosić naszego alergologa o zestaw pierwszej pomocy), zaaplikować sobie zastrzyk z adrenaliną, i zażyć lek z kortyzonem (wszystkie specyfiki powinny zostać przepisane przez naszych lekarzy i się znaleźć w naszych apteczkach!). Astmatycy powinni być zaopatrzeni w specjalne inhalatory. Na powstający obrzęk należy przyłożyć lód i w miarę możliwości, powyżej miejsca użądlenia, nałożyć opaskę uciskową – oczywiście dotyczy to kończyn. Gdy nie mamy pod ręką wymienionych leków, musimy jak najszybciej wezwać karetkę!
