Anyż gwiazdkowy (Illicium verum), pochodzi z południowo-wschodniej Azji. To wysuszone owoce wiecznie zielonego drzewa o nazwie badian właściwy, należy do rodziny cytryńcowatych, w niektórych systemach do rodziny badianowatych.
W Polsce znany od średniowiecza, spopularyzowany przez Benedyktynów, jednak jego historia jest o wiele dłuższa. Zastosowanie w kuchni i ziołolecznictwie datuje się już od czasów starożytnych. Pierwotnie uprawiana w Azji w rejonach tropikalnych i subtropikalnych, obecnie anyż uprawia się w Afryce, w obrębie basenu Morza Śródziemnego.
Anyż gwiazdkowy – grupa roślinna
Jest niewysokim drzewem,o wysokości 6-10m, o prostym pniu i biało-szarej korze.
Jego liście mają eliptyczny kształt, są skórzaste i jasnozielone.
Kwiaty biało – żółtawe lub zielonkawobiałe, dwupłciowe o przyjemnym zapachu. Po zapyleniu przekształcają się w owoce o wyglądzie gwiazdy.
Owoce to najczęściej 8 mieszków o dł. do 22mm i wysokości do 12mm, o kształcie gwiaździstym. Ramiona gwiazdy ułożone wokół kolumelli. Mieszki o kształcie łódkowatym, barwie szarawo – brunatnej, z widocznymi szorstkimi kreskami. W jednym lub więcej mieszków można zobaczyć czerwonobrunatne nasienie o ok. 8mm średnicy.
Anyż gwiazdkowy – surowiec zielarski
To wysuszony, brunatny w odcieniu owoc anyżu gwiaździstego, o zawartości do 70ml/kg olejku eterycznego. Zawiera co najmniej 86% trans-anetolu, organicznego związku chemicznego stosowanego w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Zawiera również taniny, żywice i cukry.
Anyż gwiazdkowy – właściwości lecznicze
Może być stosowany pomocniczo we wszelkiego rodzaju zaburzeniach przemiany materii. Działa przede wszystkim w obrębie układu pokarmowego. Ma właściwości rozkurczowe, pobudza wydzielanie soków żołądkowych, dlatego chętnie jest stosowany przez osoby mające kłopoty związane z przejedzeniem. Niweluje wzdęcia i gazy. Wpływa korzystnie na przyswajanie przez organizm składników pokarmowych. Posiada właściwości przeciwgrzybicze i antybakteryjne a także przeciwbólowe. Sprawdza się też u osób mających problemy z łaknieniem.
Anyż gwiaździsty stosowany jest również w schorzeniach układu oddechowego. Pomaga w leczeniu kaszlu, szczególnie suchego i chrypki, pobudzając wydzielanie śluzu, działa zatem wykrztuśnie. Stosowany u dzieci jako składnik herbatek, pomaga w leczeniu kolek. U mam w połogu sprzyja laktacji. Jako kwas szikimowy stosowany jest w leczeniu grypy.
Anyż gwiazdkowy – zastosowanie w kosmetologii
W kosmetologii zastosowanie znalazł kwas szikimowy, który wykazuje właściwości złuszczające, jednocześnie nie podrażnia naskórka. Stąd używany jest do peelingu twarzy, leczy trądzik dzięki właściwościom przeciwgrzybicznym i przeciwbakteryjnym. Przeciwdziała też przebarwieniom skóry, rozświetla i wygładza. Występuje jako składnik toników, kremów, maseczek, żeli i emulsji.
Anyż gwiazdkowy w kuchni
Anyż ma silny korzenny i słodkawy smak i zapach.
W polskiej kuchni anyż gwiazdkowy stosowany jest jako przyprawa do świątecznych ciast, deserów i mięs. Dodawany też do wyrobów alkoholowych, na przykład likieru. Na świecie ma o wiele szersze zastosowanie, jest składnikiem mieszanek przypraw w kuchni azjatyckiej : chińskiej i hinduskiej.
Zmielone owoce anyżu stosuje się do ciast, kompotów, zwłaszcza śliwkowego, gruszkowego czy jabłkowego oraz budyniów. Dodaje się go do kawy lub herbaty. Świetny do sosów czy ryżu. Anyż jest stałym składnikiem chińskiej przyprawy pięciu smaków, razem z goździkami, cynamonem, koprem włoskim i pieprzem syczuańskim.
Anyż gwiazdkowy – przechowywanie
Anyż gwiazdkowy przechowuje się w szczelnie zamkniętym najlepiej szklanym pojemniku, nie wystawiamy go na słońce, wilgoć czy nadmiar powietrza. Najlepiej przechowywać go w całości, dłużej zachowuje wyjątkowy aromat
Anyż gwiazdkowy – przepisy
Dżem figowy z anyżem:
- 1000 g fig
- 800 g cukru
- 1 cytryna
- 2 gwiazdki anyżu
- 2 łyżki likieru anyżowego
Figi obieramy ze skórki, rozdrabniamy i zasypujemy cukrem( można użyć mniej cukru, figi same w sobie są niezwykle słodkie), dodajemy sok z cytryny i wszystko razem doprowadzamy do wrzenia. Wyłączamy ogień i pozostawiamy zawartość garnka na noc. Następnego dnia, po dodaniu anyżu, jeszcze raz gotujemy nasze figi już na małym ogniu tak długo, aż dżem zgęstnieje. Na końcu dodajemy likier i mieszamy. Przekładamy do wyparzonych słoików, zakręcamy i odstawiamy na półkę.
Nalewka anyżowa z miodem:
- 20 g anyżu gwiazdkowego
- szklanka spirytusu
- szklanka wódki
- 3 łyżki miodu
Do butelki ze spirytusem przesypujemy gwiazdki anyżu, zakręcamy i odstawiamy na dwa tygodnie w ciemne, suche miejsce. Po dwóch tygodniach zlewamy płyn i ponownie odstawiamy w ciemne i chłodne miejsce. Gwiazdki anyżu przekładamy do butelki lub słoika i zalewamy wódką. Zakręcamy dokładnie słoik i odstawiamy na następne dwa tygodnie. Po tym okresie łączymy płyny z obu naczyń i dosładzamy miodem. Tak powstałą nalewkę pijemy trzy razy dziennie po 15 do 20 kropli. Aplikujemy w łyżeczce płynu lub na kostce cukru.
Działa rozkurczająco na ścianki żołądka, eliminuje dolegliwości trawienne. Pomaga w leczeniu grypy i łagodzi suchy kaszel. Można ją też stosować na pobudzenie trawienia.
