Czerniec gronkowy (Actaea spicata Linne) to rodzaj rośliny wieloletniej, należący do tych jaskrowatych. Miejsca jej występowania to zazwyczaj tereny cechujące się dużą wilgotnością, podłożem bogatym w wartości odżywcze – między innymi wapń. Roślina bardzo popularna w Europie i krajach azjatyckich.
Jak wygląda czerniec gronkowy?
Jest to roślina wieloletnia, kwitnąca w miesiącach: maj i czerwiec. Jej wysokość może wynosić od 30 do 60 centymetrów. Aczkolwiek jej zapach jest mało zachęcający, w Polsce popularniej znana jest jako chwast. W pierwszym stadium kwitnienia/rozwoju występuje w postaci kwiatów. Są one bardzo drobne, koloru białego lub lekko żółtawego. Mogą być cztero lub pięcio dzielne, w dosyć bardzo zagęszczonych kiściach.
Roślina w większości zapylana przez chrząszcze, a jej kwiaty stosunkowo szybko opadają. Liście również mogą osiągać duże rozmiary, nawet do 30 centymetrów. Cechuje je duża grubość i również bardzo ostry zapach. W ostatnim stadium kwitnienia kwiaty zamieniają się w owoce. Są to małe kulki, początkowo koloru zielonego. Następnie jednak zmieniają się w czerń, przez co mogą imitować jagodę. Dla małych i nieświadomych dzieci może być to bardzo mylące, dlatego na leśnych spacerach należy uważać na tego typu roślinność i przestrzegać swoich towarzyszy.
Czerniec gronkowy i jego zastosowanie
Już od starożytności była to roślina stosowana w medycynie jako środek leczniczy. Przestrzegani jednak, że nadmierne użytkowanie tego specyfiku może zaszkodzić człowiekowi a nawet doprowadzić do jego śmierci. Dlatego dawkowanie tego specyfiku należało mieć pod ścisłą kontrolą. Jego ziele ma jednak właściwości działające negatywnie na wszelkiego rodzaju szkodniki. Po jego odpowiednim przetworzeniu wydzielają się pestycydy, które mogą działać jak naturalny nawóz i odstraszać od naszych upraw różnego rodzaju owady.
Jego zastosowanie nie mogło zabraknąć jednak w tradycyjnej medycynie ludowej i ziołolecznictwie. Przyjmowano bowiem, że wszelkie półprodukty pochodzące z tej rośliny mają zbawienne działanie na choroby i dolegliwości kobiece. Stosowano go również na wiele innych, bardzo popularnych schorzeń. W społeczeństwie przyjęło się, że roślina ta ma właściwości przeciwnowotworowe. Wierzono, że po jej użyciu można wyleczyć nawet takie schorzenia jak nowotwór.
Użytkowany także jako środek przeczyszczający i mający właściwości prowokujące wymioty. Po jego odpowiednim przetworzeniu można było stosować go również jako specyfik leczący astmę. Jego użytkownikom nie było obce również jego działanie przeciwbólowe. Do szeregu jego leczniczych właściwości wpisać możemy również działanie antystresowe.
Jednak pomimo wszelkich plusów, jakich możemy doszukać się w powyższych zastosowaniach, miał on również właściwości narkotyczne. Dlatego jego nadmierne użytkowanie mogło doprowadzać do uzależnienia osoby zażywającej specyfik wyprodukowany na bazie czerńca gronowego. Cała roślina zawiera substancje takie jak flawonoidy, saponiny czy kwas akonitowy.
Ma jednak nie tylko właściwości lecznicze. Jak wcześniej wspomniano, w ostatnim stadium kwitnienia roślina posiada kuliste owoce koloru czarnego, które przypominają swoim wyglądem jagody. Łączono je z ałunem. Są to pewnego rodzaju minerały, które w połączeniu z czerńcem mają właściwości barwiące. Te dwa składniki zapewniały trwały czarny kolor.
Czerniec gronkowy – na co go stosować?
Jak już wcześniej wspomniano, roślina ma wiele działań leczniczych w medycynie ludowej. Można ją było stosować między innymi na choroby takie jak:
- nadciśnienie,
- choroba Parkinsona,
- liczne zaburzenia skórne,
- bóle stawów i inne dolegliwości mięśniowe,
- choroby związane z oskrzelami,
- infekcje dróg oddechowych,
- na początku jego użytkowania uważano, że jest świetnym specyfikiem leczącym dżumę.
Czerniec gronkowy – działania uboczne
Nadmierne stosowanie specyfików z czerńca gronowego może powodować wymioty, biegunkę i nudności.
Czerniec gronkowy – nalewka
W sklepie zielarskim musimy nabyć suchy sproszkowany korzeń rośliny. Potrzebujemy go jeden gram. Przygotować odpowiednio dużą szklaną i szczelnie zamykaną butelkę, aby móc zrobić nalewkę. Suche składniki zalać spirytusem. Jego zawartość alkoholu musi wynosić przynajmniej 50%. Odstawić na co najmniej tydzień, aby składniki dobrze się ze sobą połączyły. Następnie przefiltrować z pozostałości proszku.
Możemy zażywać jej na dwa sposoby: 10 kropli raz dziennie lub po 5 kropli dwa razy dziennie. Gdy zaobserwujemy jednak jakieś skutki uboczne, należy zaprzestać jej stosowania. Jako nalewka na choroby homeopatyczne jej stosowanie jest jeszcze bardziej nasilone. Dawkowanie to 2-4 razy dziennie.
Komu nie podawać czerńca gronkowego?
Ze względu na jego silne działania wymiotne, wszelkich specyfików z tej rośliny nie należy podawać kobietom w ciąży. Może to zagrażać ich zdrowiu, a nawet życiu dziecka. Stosowanie ich w czasie laktacji po porodzie jest również ściśle niewskazane. Surowo zabrania się podawać go dzieciom. Zapamiętajmy, że wielu zielarzy w każdych swoich recepturach podaje, iż jest to roślina, która ma właściwości trujące. Dlatego przed jej przetworzeniem lub jakimkolwiek zażywaniem należy zaczerpnąć fachowej wiedzy lub udać się do zielarza.
