Por (allium porrum) to warzywo, które każdy zna, większość próbowała, a niektórzy wręcz nie wyobrażają sobie bez niego codziennego jadłospisu. Por nadaje daniom charakterystyczny smak i zaraz obok cebuli i czosnku stał się jednym z najpopularniejszych warzyw. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę z tego, że por prócz zastosowania w kuchni i nadawaniu potrawom niezwykłego aromatu, wykazuje cenne właściwości lecznicze, które wykorzystywane były już w starożytności.
Por – charakterystyka ogólna
Por pochodzi z Bliskiego Wschodu, a konkretniej z Azji Mniejszej. Dawniej uprawiany był w starożytnym Rzymie, Egipcie i Grecji, a swoją popularność w Europie i na całym świecie zresztą zyskał dzięki kuchni włoskiej. Niegdyś uważany był za jedynie za pokarm ludzi ubogich, dopiero z czasem przekonano się o jego korzystnych dla zdrowia właściwościach.
Por jest rośliną dwuletnią. Podczas pierwszego roku uprawy wytwarza część jadalną (cebulę) oraz długie, płaskie liście. Z kolei w drugim roku pory wydają pędy kwiatostanu, mogące osiągać wysokość nawet 2m, a zakończone są różowymi kwiatami.
Biała część pora jest delikatniejsza w smaku, natomiast zielona znacznie ostrzejsza. Warzywo poddane obróbce termicznej staje się łagodniejszy i bardziej wysublimowany. W kuchni świetnie komponuje się z serami i sprawdza jako dodatek do zapiekanek, tart i przede wszystkim zup.
Por – wartości odżywcze
Por to warzywo nisko kaloryczne. 100G pora to zaledwie 24 kcal, więc jest to doskonały produkt dla tych, którzy pragną utrzymać szczupłą sylwetkę. Poza tym por bogaty jest w cenne wartości odżywcze takie jak:
- witaminy: C, A, E, B1, B2, B6 oraz witamina PP;
- składniki mineralne: żelazo, wapń, potas, fosfor, sód, siarka;
- błonnik pokarmowy;
- olejek eteryczny;
- ponadto – białka (2g), tłuszcze (0,3 g) i węglowodany (5,7 g).
Por – właściwości lecznicze
Por słynie nie tylko ze swojego charakterystycznego aromatu i ostrego smaku, ale znalazł zastosowanie w medycynie naturalnej. Dzięki wysokiej zawartości żelaza polecany jest przy leczeniu anemii. Posiada właściwości obniżające poziom złego cholesterolu we krwi, a jednocześnie podnosi stężenie dobrego cholesterolu HDL, który jest przez organizm wręcz pożądany.
Co więcej por działa antyseptycznie i odtruwająco, czyli wspomaga usuwanie toksyn z organizmu, dlatego też często wykorzystywany jest jako składnik wywarów warzywnych podawanych w przypadku zatruć pokarmowych.
Por wspomaga również układ odpornościowy i chroni organizm przed infekcjami. Z kolei specjalnie przygotowywany syrop z pora doskonale radzi sobie z przeziębieniem, przede wszystkim łagodząc kaszel. Warto także wiedzieć, że warzywo wykazuje działanie moczopędne, więc świetnie sprawdzi się przy infekcjach układu moczowego. Na tym jednak jego lecznicze właściwości się nie kończą. Stosowany zewnętrznie na rany, wspomaga i przyspiesza ich gojenia.
Poza tym por, choć być może nie każdy o tym wie, jest silnym afrodyzjakiem, który wspomaga płodność u mężczyzn.
Por – zastosowanie
Por bardzo szybko znalazł zastosowanie w polskiej medycynie ludowej, w której wykorzystywano głównie okłady z jego liści, stosując je nie tylko przy odkażaniu i przyspieszaniu gojenia ran. Na co jeszcze zbawienny wpływ ma owe warzywo?
- Na reumatyzm – współczesna fitoterapia poleca stosowanie miazgi z liści pora w postaci okładów na wszelkie choroby reumatyczne. Tak wykorzystywany por powoduje rozszerzenie podskórnych naczyń krwionośnych, lepsze ukrwienie tkanek podskórnych i przede wszystkim zmniejszenie lub całkowite zniesienie bólu.
- Na niedokrwistość – ze względu na wysokie stężenie żelaza por zalecany jest również dla tych, którzy zmagają się z anemią. Tak naprawdę por jest w stanie dostarczyć do organizmu pacjenta więcej żelaza niż chociażby buraki i prawie tyle samo żelaza co botwina, a są to warzywa powszechnie uważane za największe źródło tego potrzebnego dla zdrowia pierwiastka. Co więcej wchłanianie żelaza wspomaga witamina C, której zawartość znajdziemy w porze.
- Na kaszel – syrop lub sok z pora doskonale sprawdza się również przy zwalczaniu nieżytów górnych dróg oddechowych, ponieważ wspomaga produkcję śluzu, przywraca samoistne ruchy nabłonka rzęskowego, a to powoduje, że działa wykrztuśnie. Ponadto zawartość siarki w składowych pora hamuje rozwój bakterii.
- Jako probiotyk – z uwagi na to, że por jest źródłem inuliny, uważany jest za jeden z najlepszych naturalnych probiotyków, który przyczynia się do wzrostu pożytecznych bakterii jelitowych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Co więcej to właśnie inulina obniża glukozę we krwi, obniża poziom cholesterolu, a także ułatwia przyswajanie składników mineralnych.
- W diecie oczyszczającej i zasadowej – główną rolę odgrywają w tym przypadku właściwości oczyszczające i moczopędne pora. Sprzyja on przede wszystkim usuwaniu wody zalegającej w organizmie. Poza tym pomaga uporać się z jego zakwaszeniem, a można się o tym przekonać pijąc odwar z porów.
Por – sposób użycia
- Okłady – białą część pora należy zetrzeć na tarce na małych oczkach. Tak przygotowaną miazgę rozsmarować na gazie i przyłożyć do miejsca objętego np. reumatyzmem.
- Odwar z pora – 6-8 sztuk pora należy ugotować w trzech litrach wody. Pić kilka szklanek odwaru dziennie.
- Syrop z pora – białą część pora należy rozetrzeć na tarce o drobnych oczkach, a następnie dodać taką samą ilość miodu. Zagotować, przecedzić i pić w razie potrzeby. Dorosłym zaleca się przyjmować po 1 łyżce syropu 3-5 razu dziennie. U dzieci 1 łyżeczkę od herbaty najwyżej raz dziennie.
- Sok z pora – białą część pora należy pokroić w plastry, a następnie ułożyć w słoiku warstwami, przy czym każdą z warstw przesypać cukrem lub polać miodem. Następnie słoik trzeba zakręcić i odstawić w ciepłe miejsce na 24h. Dorośli mogą pić sok 2-4 razy dziennie po jednej łyżce stołowej. Z kolei dzieciom zaleca się podawać co najwyżej po 1 łyżeczce od herbaty dziennie.
