Jeżyna fałdowana – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia

Jeżyna fałdowana

Jeżyna fałdowana (Rubus plicatus) to bardzo kolczasty krzew pochodzący z rodziny różowatych. To roślina wieloletnia, która występuję w całej Europie, na obszarze azjatyckim, a także w Ameryce Północnej. Na terenie Polski spotykana jest głównie na całym niżu i w niższych partiach górskich, w lasach, zaroślach, na miedzach i przydrożach. W ogródkach gospodarskich występuję jej inna odmiana.

Jeżyna fałdowana – ogólna charakterystyka

Na polskiej ziemi rośnie ponad pięćdziesiąt gatunków jeżyn, z których większość wykorzystywana jest w lecznictwie. W aspekcie jeżyny fałdowanej, posiada ona wysokie (nawet do 150 cm), silnie łukowate i wygięte pędy. W okresie jesiennym są one jeszcze bardziej wykształcone, natomiast pędy płonne są kanciaste. Kolce wyrastają z pędów, są duże, zaostrzone i zakrzywione. Natomiast liście są nieparzystopierzastozłożone. Listki (zwykle jest ich 5) spodem są miękko owłosione, ostro i nierówno piłkowane, zazwyczaj na początku są sfałdowane wzdłuż podstawowego nerwu. Listek szczytowy najczęściej jest sercowaty. Kwiaty są promieniste o płatkach białych lub jasnoróżowych. Owoce są bardzo smaczne, jadalne, czarne i znajdujące swoje zastosowanie w wielu obszarach gastronomii i medycyny.

Jeżyna fałdowana – surowiec i najczęstsze związki czynne

Jeżyna fałdowana jest gatunkiem rośliny, która wykorzystywana jest w lecznictwie zielarskim na różnego rodzaju schorzenia. W tym celu, późną wiosną i wczesnym latem zbiera się wyrośnięte liście. Następnie dokładnie suszy się je w cieniu przy lekkim przewiewie. Surowcem leczniczym jest liść jeżyny – Folium Rubi fruticosi. Takie sformułowanie używane jest od wielu lat w lecznictwie, ponieważ taka jest tradycja.

Owoce jeżyny są masowo zbierane do celów spożywczych. Suszy się je bezpośrednio po zerwaniu w stanie dojrzałym, gdy są jeszcze jędrne i nie przejrzałe. Po wysuszeniu w suszarniach ogrzewanych, początkowo w temp. około 30 stopni, maksymalnie 40 stopni otrzymuje się owoc jeżyny Fructus Rubi fruticosi. Nazwa owocu jeżyny jest nazwą zbiorową tego gatunku, w którym mieści się jeżyna fałdowana.

Należy pamiętać, że tak jak w przypadku innych roślin, tak i surowce jeżyny trzeba przechowywać w opakowaniu w miejscach suchych i ciemnych, a owoce chronić od owadów. Właściwości czynne posiadają przede wszystkim liści i owoce jeżyny fałdowanej, związku z czym tylko one są używane w celach leczniczych. Liście jeżyny zawierają garbniki, flawonoidy, kwasy organiczne, inozyt, witaminę C i sole mineralne. W owocach występują cukry, kwasy organiczne, barwniki antocyjanowe, witamina C, pektyny i sole mineralne.

Jeżyna fałdowana – działanie i zastosowanie

Jak już wyżej wspomniano w celach zdrowotnych stosuje się przede wszystkim środki wykonane z liści i owoców jeżyny fałdowanej. A więc, surowce te wykazują swoje korzystne działanie w kilku sferach życia człowieka. Należy podkreślić, że działa ona:

  • Przeciwbiegunkowo na przewód pokarmowy dorosłego jak i małego dziecka,
  • Przeciwzapalnie na układ pokarmowy,
  • Przeciwbakteryjnie na jamę brzuszną człowieka,
  • Zwiększając ilość wydalanego moczu,
  • Czasami napotnie,
  • Regulując przemianę materii,
  • Ułatwiając usuwanie z moczeni toksycznych metabolitów,
  • Jako środek dietetyczny (zwłaszcza świeże soki),
  • Przeciwgorączkowo,
  • Absolutnie w żadnej sferze nie wywołuje działań niepożądanych.

Spożywanie surowców z jeżyny fałdowanej zaleca się generalnie w podostrych i przewlekłych schorzeniach żołądka i jelit różnego pochodzenia, objawiających się stanem zapalnym błon śluzowych przewodu pokarmowego, nadmiernym rozwojem flory bakteryjnej, skłonnością do biegunek, bólami brzucha i wzdęciami. W niektórych okolicznościach stosowane są jako lek łagodnie moczopędny, napotny, regulujący przemianę materii i ogólnie odtruwający w chorobie reumatycznej, chorobach z przeziębienia, a nawet pomocniczo w grypie. Bywa, że stosuje się je jako zamiennik herbaty. Jako środek zewnętrznie aplikowany, używany jest on przemywań oraz do płukań jamy ustnej i gardła, ale także do kąpieli w świądzie skóry, wyprysku i trądziku.

Jeżyna fałdowana – zastosowanie

Nalewka jeżynowa: zaleca się stosować ją głównie wewnętrznie, jednak istniej możliwość używania nalewki do przemywania skóry w przypadku nadmiaru sebum, powracającego trądziku, pojawienia się stanu zapalnego czy związku ze zmianami sączącymi. Aby przygotować nalewkę, potrzeba na 300 ml czystej wódki około pół szklanki liści z jeżyny. Następnie dobrze wymieszać i odstawić na około dwa tygodnie w miejsce w temperaturze pokojowej. Po upływie 14 dni, powinno się dobrze roztwór przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dziennie po 10-15 ml.

Odwar: zaleca się jego stosowanie w przypadku dolegliwości układu pokarmowego, a więc w momencie pojawienia się zgagi, bólu brzucha, biegunki. Aby przygotować odwar należy 1 ½ łyżki liści jeżyny zalać 2 szklankami letniej wody. Następnie ogrzewać do wrzenia i gotować powoli pod szczelnym przykryciem przez cztery  minuty. Kolejno zaleca się go odstawić na okres 15 minut i dokładnie przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1/3-1/2 szklanki między stałymi posiłkami.

Jeżyna fałdowana

Zioła hamujące biegunkę: ich stosowanie zaleca się w przypadku silnej biegunki. Aby przygotować ziółka należy zmieszać 40 g liści jeżyny i po 20 g owoców borówki czernicy i kłączy pięciornika. Następnie zalać 1-2 łyżki ziół 1-1 1/2 szklanki wody. Potem ogrzewać do wrzenia i gotować powoli pod przykryciem przez 3-5 minut. Następnie odstawić na 10 min i przecedzić do innego rondelka. Pić 1-3 razy dziennie po 1/2-1 szklance.

Zioła wzmacniające: ich stosowanie zaleca się w przypadku potrzeby wzmocnienia organizmu, zwłaszcza w trakcie odry czy innych chorób zakaźnych. Aby przygotować zioła należy zmieszać po 30 g liści jeżyny i ziela krwawnika oraz po 20 g kwiatów lipy i ziela pięciornika gęsiego. Zalać 1 łyżkę ziół 1 szklanką ciepłej wody. Ogrzewać powoli pod przykryciem do momentu wrzenia i gotować przez 3-4 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Spożywać maksymalnie dwie łyżki w ciągu doby.

Zioła jako namiastka herbaty: stosowana jako zamiennik herbaty. Zapobiega przede wszystkim wzdęciom, zgadze i odbijaniu. Aby przygotować takie zioła należy zmieszać 20 g liści jeżyny i po 10 g liści maliny, liści pokrzywy i wysuszonej skórki z jabłka oraz 5 g liści poziomki. Zaparzać w taki sam sposób jak zieloną czy białą, liściastą herbatę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Polecane

Widlicz Zeillera – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia
Widlicz Zeillera (łac. Diphasiastrum zeilleri), zwany inaczej widłakiem Zeillera lub...
Tobołki przerosłe – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia
Tobołki przerosłe (Thlaspi perfoliatum L.) – świat roślin to nieodzowny...
Róża kutnerowata – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia
Róża kutnerowata (Rosa tomentosa Smith), będąca jednym z przedstawicieli rodziny...
Sierpik barwierski – właściwości lecznicze, zastosowanie, sposób użycia
Sierpik barwierski (Serratula tinctoria L.) jest wieloletnią rośliną zielną, należącą...